Tin Tức

Thuốc trị mất ngủ gồm những loại nào? Tác dụng ra sao?

(19-08-2022)

Tham vấn y khoa: Thạc sĩ - Dược sĩ - Giảng viên Lê Thị Mai

Hiện nay, thế giới có khoảng 1/3 dân số không cảm thấy thỏa mãn với chất lượng giấc ngủ của mình. Do đó, nhiều người tìm đến các loại thuốc trị mất ngủ để cải thiện tình trạng này. Tuy nhiên, bạn cần tìm hiểu thật kỹ về thuốc ngủ cũng như lợi ích và tác dụng phụ trước khi đưa ra quyết định về việc dùng thuốc. Mời bạn tham khảo bài viết sau đây để hiểu hơn về thuốc trị mất ngủ.

I. Mất ngủ kéo dài là bệnh gì?

Trước khi tìm hiểu về thuốc trị mất ngủ, bạn nên hiểu rõ được mất ngủ là gì, nguyên nhân do bệnh lý hay yếu tố ngoại cảnh gây ra. Có như thế thì bạn mới có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Mất ngủ kéo dài hay mất ngủ kinh niên là tình trạng khó đi vào giấc ngủ và khó duy trì giấc ngủ vào ban đêm. Hoặc thức giấc sớm và không ngủ lại được, trong thời gian tối thiểu là 1 tháng, gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Mất ngủ kéo dài thường có một số biểu hiện như mất sức, khả năng tập trung giảm… Hiện có khoảng 10% tổng dân số thế giới bị mất ngủ mãn tính.

Khi bị mất ngủ kéo dài, người bệnh sẽ cảm thấy căng thẳng vì không thể ngủ được. Từ đó dẫn đến những hệ lụy như suy giảm khả năng tập trung, chất lượng công việc và học tập có khả năng kém hơn. Không chỉ vậy, người mất ngủ kéo dài còn trở nên nhạy cảm, dễ cáu kỉnh khiến các mối quan hệ xã hội bị ảnh.

II. Nguyên nhân

thuốc trị mất ngủ

Mất ngủ kéo dài thường do căng thẳng, đau buồn hoặc những thói quen khiến giấc ngủ bị gián đoạn gây ra. Khi gặp tình trạng này, nhiều người sẽ chọn phương án sử dụng thuốc trị mất ngủ mà không qua tư vấn của bác sĩ. Tình trạng này có thể khiến bạn gặp nguy cơ không đáp ứng thuốc về sau. Ngoài ra, mất ngủ kéo dài còn có thể do một số nguyên nhân khác gây ra như:

  • Rối loạn Tâm lý: Một số chứng rối loạn lo âu như Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD) có thể khiến giấc ngủ của bạn bị gián đoạn. Thức giấc quá sớm cũng có thể là triệu chứng của trầm cảm. Khi mắc phải bất kỳ chứng rối loạn tâm lý nào, bạn cũng đều có nguy cơ bị mất ngủ.
  • Thuốc: Nhiều loại thuốc kê đơn có thể kèm theo tác dụng phụ gây khó ngủ chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị hen suyễn hoặc thuốc huyết áp… Một số thuốc không kê đơn như thuốc giảm đau/cảm lạnh/thuốc giảm cân… có chứa caffeine. Kèm theo đó là một số thành phần gây kích thích khác nên thường dẫn đến mất ngủ.
  • Sử dụng caffeine, nicotine hoặc rượu bia: Trà, cà phê, nước có ga hoặc một số loại nước tăng lực có chứa caffeine gây gián đoạn hoặc làm thay đổi chu kỳ giấc ngủ của bạn. Khi dùng những loại thức uống này vào chiều muộn/buổi tối, khả năng khó ngủ (thậm chí mất ngủ) sẽ cao hơn. Rượu bia được nhiều người cho rằng giúp họ vào giấc dễ hơn, điều này không sai. Nhưng rượu bia sẽ ngăn bạn có được giấc ngủ sâu và dễ thức giấc vào giữa đêm.

III. Các loại thuốc trị mất ngủ

thuốc trị mất ngủ

1. Thuốc kê đơn

Bạn cần được có được chỉ định của bác sĩ để mua được thuốc kê đơn trị mất ngủ. Tùy nhiên, không được tự ý tăng/giảm liều. Một số thuốc kê đơn trị mất ngủ thường được chỉ định điều trị gồm:

  • Nhóm thuốc ngủ (Z-drugs): Nhóm gồm các loại thuốc ngủ như eszopiclone (Lunesta), zaleplon (Sonata) và zolpidem (Ambien, Ambien CR, Edluar, Zolpimist). Nhóm thuốc này làm chậm hoạt động của não bộ nhờ đó chúng giúp an thần bệnh nhân.
  • Thuốc Orexin: Nhóm thuốc này là nhóm thuốc đối kháng với thụ thể orexin, đây là chất dẫn truyền thần kinh khiến não bộ bạn tỉnh táo.
  • Benzodiazepines: Tương tự thuốc ngủ nhóm Z, nhóm thuốc an thần này giúp giảm nhịp độ hoạt động của não bộ. Đây là một trong những loại thuốc trị mất ngủ được sử dụng đầu tiên.
  • Thuốc chủ vận melatonin: Loại thuốc này được sử dụng để giúp tăng lượng melatonin trong cơ thể, đây là loại hoocmon giúp tăng cảm giác buồn ngủ.
  • Thuốc chống trầm cảm: Tuy đây là loại thuốc thường được dùng để điều trị trầm cảm, nhưng đồng thời chúng cũng có tác dụng trong việc giúp an thần.

2. Thuốc không kê đơn

Thuốc trị mất ngủ không kê đơn có thể mua mà không cần toa thuốc của bác sĩ điều trị. Các loại thuốc trị mất ngủ không kê đơn thường chứa thành phần kháng histamin. Thành phần này được sử dụng để kiểm soát tình trạng dị ứng. Tuy nhiên, chúng cũng có chức năng an thần, nên được lưu hành trên thị trường như một loại thuốc trị mất ngủ.

Thuốc kháng histamin (diphenhydramine và doxylamine)

Cả 2 loại thuốc này đều là thuốc kháng histamin và thường được sử dụng giúp chống dị ứng. Ngoài ra, 2 thành phần này còn tác động đến hệ thần kinh trung ương và có tác dụng an thần. Vì vậy, chúng có thể giúp người sử dụng cảm thấy buồn ngủ hơn.

Bạn có thể tìm thấy thành phần này trong nhiều loại thuốc không kê đơn hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ như benadryl, unisom hoặc advil PM…

Thuốc chứa Valerian

Valerian (cây nữ lang) là một thành phần thảo dược, thường được lấy rễ phơi khô làm thuốc. Thành phần này chứa các hợp chất tác động đến một số tế bào não. Nhờ đó chũng làm chậm hoạt động của hệ thần kinh và giúp người sử dụng cảm thấy buồn ngủ. Hiện thành phần này có mặt ở một số thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, các nghiên cứu lâm sàng về hiệu quả của cây nữ lang với chứng mất ngủ vẫn còn nhiều tranh cãi.

3. Trị mất ngủ không dùng thuốc

Ngoài cách sử dụng thuốc, bạn có thể tìm hiểu về một số cách trị mất ngủ tự nhiên. Những cách này giúp hạn chế những tác dụng phụ không mong muốn. Một số mẹo giúp trị mất ngủ như:

  • Tránh hoặc hạn chế thời lượng ngủ trưa: Ngủ giữa ngày có thể khiến bạn khó vào giấc hơn vào ban đêm. Nếu có thói quen này, hãy đảm bảo giấc ngủ trưa của bạn không quá 30 phút. Đặc biệt chú ý không ngủ trưa sau 3 giờ chiều.
  • Hạn chế nạp caffeine hoặc đồ uống có cồn: Những thành phần này sẽ gây ra tình trạng khó vào giấc và ngủ không ngon. Bạn không nên uống cà phê, trà đậm hoặc ăn các thực phẩm chứa caffeine vào chiều muộn và buổi tối để đảm bảo chất lượng giấc ngủ.
  • Tránh ăn quá no ngay trước giờ ngủ: Bạn có thể ăn nhẹ nếu thấy quá đói vào buổi tối, ăn quá no dễ gây khó ngủ và tình trạng ợ chua, trào ngược… Bạn cũng nên hạn chế lượng nước uống trước khi ngủ để hạn chế tình trạng thức giấc giữa đêm.

IV. Những lưu ý khi sử dụng thuốc trị mất ngủ

thuốc trị mất ngủ

1. Lợi ích của thuốc trị mất ngủ

Lợi ích của thuốc trị mất ngủ:

  • Giúp dễ vào giấc
  • Hạn chế nguy cơ thức giấc giữa đêm hơn.

Ngoài ra, một số loại thuốc hỗ trợ chứng mất ngủ còn giúp giảm bớt tình trạng buồn ngủ vào ban ngày. Từ đó, giúp bạn hạn chế nguy cơ suy giảm chất lượng cuộc sống. Thuốc trị mất ngủ còn giúp tái thiết lập lịch trình thức – ngủ của bạn. Nhờ đó, bạn có thể có được giấc ngủ ổn định hơn.

Những lợi ích này không đồng nghĩa với việc nên sử dụng thuốc trị mất ngủ trong thời gian dài. Do vậy, các chuyên gia thường chỉ định kết hợp trị mất ngủ bằng thuốc với một số phương pháp khác. Bao gồm cả phương pháp vệ sinh giấc ngủ (thay đổi hành vi, thói quen giúp tăng chất lượng giấc ngủ).

2. Tác dụng phụ của thuốc trị mất ngủ

  • Ngày dài hơn: Có khoảng 80% những người dùng thuốc ngủ cho biết tác dụng an thần của thuốc còn dư chấn đến tận khi họ thức dậy. Tình trạng này khiến họ cảm thấy uể oải, buồn ngủ và không thể tỉnh táo được. Điều này đặc biệt nguy hiểm cho những người phải lái xe vào ban ngày. Vì nó đem lại nguy cơ gây tai nạn lớn, do buồn ngủ cao.
  • Mơ màng và khả năng phối hợp suy giảm: Cũng vì tác dụng an thần kéo dài nên người bệnh sau khi thức giấc có thể cảm thấy mơ màng, chóng mặt và không thể tập trung được. Hệ quả của tình trạng này là bệnh nhân dễ té ngã, gặp tai nạn khác trước khi hoặc trong lúc ngủ.
  • Hành vi bất thường: Một số người sau khi dùng thuốc trị mất ngủ sẽ bắt đầu có những hành vi khác thường trong khi ngủ và họ không nhận thức được việc này. Hiện tượng này có thể được biểu hiện qua việc nói mớ, mộng du hoặc cố gắng đi đâu đó…
  • Dị ứng: Đây là tác dụng phụ hiếm gặp, nhưng một số người bị dị ứng thuốc ngủ.
  • Phản ứng thuốc: Thuốc trị mất ngủ có thể làm thay đổi hiệu lực hoặc cách tác động của một số loại thuốc khác đến cơ thể.

Ngoài ra, một số loại thuốc ngủ còn gây khó thở, khiến các triệu chứng trầm cảm nghiêm trọng hơn… Nhiều người sau một thời gian sử dụng thuốc trị mất ngủ còn trở nên lạm dụng chúng. Nhưng khi ngưng sử dụng, họ có thể xuất hiện các triệu chứng tương tự việc cai nghiện thuốc.

 

Nguồn tham khảo:

  • Insomnia

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/insomnia/symptoms-causes/syc-20355167

  • Sleep Aids

https://www.sleepfoundation.org/sleep-aids

  • Sleep aids: Understand options sold without a prescription

https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-depth/sleep-aids/art-20047860

  • Taking Z-drugs for Insomnia? Know the Risks

https://www.fda.gov/consumers/consumer-updates/taking-z-drugs-insomnia-know-risks 

  • What to Know About Over-the-Counter Sleep Aids

https://health.clevelandclinic.org/what-to-know-about-over-the-counter-sleep-aids/ 

Chia sẻ bài viết ...
Lê Thị Mai

Thạc sĩ – Dược sĩ – Giảng viên Lê Thị Mai có 9 năm kinh nghiệm trong dược lâm sàng cũng như lĩnh vực nhiều lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, trong đó chuyên sâu nhất về thuốc kháng sinh, bệnh học tổng quan, đái tháo đường và ung thư ung bướu.


Thẻ của bài viết: , ,

có thể bạn quan tâm

Loading...
842838123166