Thuốc phòng ngừa tai biến nên sử dụng khi nào?

Tham vấn y khoa: Thạc sĩ - Dược sĩ - Giảng viên Lê Thị Mai

Thuốc phòng ngừa tai biến phụ thuộc vào nguyên nhân có thể dẫn đến tai biến mạch máu não và nên được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.

Tai biến xảy ra khi dòng máu lên não đột ngột bị chặn lại, các tế bào không nhận được oxy và bắt đầu chết. Khi điều này xảy ra, người bệnh sẽ xuất hiện nhiều triệu chứng như thay đổi giọng nói, tê hoặc yếu mặt, chân hoặc tay. Sau một cơn tai biến, nếu người bệnh may mắn được cứu chữa kịp thời và sống sót thì di chứng kèm theo cũng thường rất nặng nề: Trầm cảm, liệt nửa người hoặc tay, chân…

Vậy liệu có thuốc phòng ngừa tai biến không? Nếu có thì nên sử dụng như thế nào? Hãy cùng theo dõi bài viết để tìm hiểu về các loại thuốc trị tai biến mạch máu não, thuốc bổ não cho người bị tai biến và thuốc phòng ngừa tai biến.

1. Những đối tượng nào dễ bị tai biến?

Trong một báo cáo đăng tải trên Viện Sức khỏe Y khoa Hoa Kỳ, tai biến có thể xảy ra với bất kỳ đối tượng nào, dù khỏe mạnh hay đang có bệnh lý nền. Tuy nhiên, những đối tượng sau đây sẽ dễ bị tai biến mạch máu não hơn những người khác:

• Các bệnh lý nền như huyết áp cao, tiểu đường, cholesterol LDL cao, bệnh thận, đau nửa đầu…
• Các bệnh về tim và mạch máu như bệnh mạch vành tim, rung nhĩ, bệnh van tim và bệnh động mạch cảnh,… Các bệnh này có thể gây ra các cục máu đông hoặc tắc nghẽn khác.
• Những người hút thuốc thường xuyên.
• Não phình hoặc dị tật động tĩnh mạch (AVMs).
• Phụ nữ uống thuốc tránh thai hoặc sử dụng liệu pháp thay thế hormone có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Phụ nữ cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn khi mang thai và những tuần sau khi sinh.
• Nguy cơ bị tai biến cao hơn nếu cha mẹ hoặc thành viên khác trong gia đình từng bị tai biến.
• Lo lắng, trầm cảm và mức độ căng thẳng Làm việc nhiều giờ và không tiếp xúc nhiều với bạn bè, gia đình hoặc những người khác bên ngoài nhà cũng có liên quan đến nguy cơ tai biến cao hơn.
• Sống hoặc làm việc ở những nơi có không khí ô nhiễm.
• Thừa cân và béo phì.

2. Khi nào nên uống thuốc phòng ngừa tai biến?

Thuốc phòng ngừa tai biến thường được sử dụng để giúp ngăn ngừa tai biến lần thứ hai ở những người đã từng bị tai biến, hoặc được sử dụng để phòng ngừa các nguyên dân dẫn đến tai biến.

Một số loại thuốc đặc trị tai biến mạch máu não thực sự có thể phá vỡ các cục máu đông hiện có và ngăn ngừa tai biến. Những loại khác giúp ngăn ngừa hình thành cục máu đông trong mạch máu. Một số khác thì có tác dụng điều chỉnh huyết áp và mức cholesterol để giúp ngăn ngừa tắc nghẽn dòng chảy của máu.

Tuy nhiên, sẽ không có bài thuốc chữa tai biến mạch máu não cụ thể nào cả, tất cả những loại thuốc kể trên phải được sự chỉ định cụ thể từ bác sĩ. Vậy nên, nếu bạn thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao bị tai biến và thường cảm thấy đau đầu, chóng mặt, hãy đi khám bác sĩ và nhận chỉ định điều trị phù hợp.

3. Có những loại thuốc phòng ngừa tai biến nào?

Theo hướng dẫn năm 2018 của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) và Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ (ASA), việc điều trị bằng thuốc cho các loại tai biến phải bắt đầu trong vòng 4 – 5 giờ kể từ khi sự việc xảy ra, nhằm mục đích phá vỡ cục máu đông đang chặn hoặc làm gián đoạn lưu lượng máu trong não. Sau đây là các loại thuốc trị tai biến thường được bác sĩ chỉ định:

Thuốc chống đông máu

Thuốc chống đông máu là những loại thuốc can thiệp vào quá trình đông máu, giúp kiềm chế quá trình đông máu. Thuốc chống đông máu được sử dụng để ngăn ngừa tiến biến do thiếu máu cục bộ.

Các loại thuốc chống đông máu như warfarin (Coumadin, Jantoven) được chỉ định để làm loãng máu, nhằm giảm nguy cơ tai biến xảy ra lần nữa. Thuốc này cũng thường được kê cho những người có bệnh lý nền như van tim nhân tạo hoặc nhịp tim không đều hoặc những người bị đau tim.

Thuốc chống kết tập tiểu cầu

Thuốc kháng tiểu cầu như clopidogrel (Plavix) có thể được sử dụng để ngăn ngừa bước đầu tiên hình thành cục máu đông – một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tai biến. Các loại thuốc tai biến này hoạt động bằng cách làm cho các tiểu cầu trong máu của bạn khó kết dính với nhau hơn và hạn chế hình thành cục máu đông.

Ngoài ra, các bác sĩ cũng có thể sử dụng Aspirin – thuốc phòng ngừa tai biến thứ phát – để  chống kết tập tiểu cầu, khi người bệnh nguy cơ chảy máu cao.

Thuốc huyết áp

Huyết áp cao là một trong những nguyên nhân dẫn đến tai biến và tăng nguy cơ tai biến xảy ra lần thứ hai. Vậy nên, trong một vài phác đồ điều trị tai biến, các bác sĩ có thể kê thêm thuốc huyết áp giúp giảm và ổn định huyết áp, giảm nguy cơ kích thích các mảng mảng bám vỡ và hạn chế khả năng hình thành cục máu đông.

Thuốc bổ não cho người bị tai biến

Bên cạnh các thuốc chữa tai biến mạch máu não, một số loại thuốc bổ não cũng được khuyến khích sử dụng để hỗ trợ giảm nguy cơ tai biến đối với những người chưa bị tai biến hoặc giảm nguy cơ cơn tai biến lần hai xảy ra.

Các loại thuốc bổ não thường chứa các chất có lợi cho tuần hoàn não như Ginkgo Biloba. Vì trong thành phần chính của dịch chiết xuất Ginkgo Biloba có chứa Ginkgolides giúp chống kết tập tiểu cầu, hỗ trợ não bộ luôn được cung cấp máu và oxy để hoạt động tránh nguy cơ gây tai biến.

4. Sử dụng thuốc phòng ngừa tai biến nên lưu ý gì?

Với những loại thuốc giúp phòng tránh tai biến (đột quỵ) nêu trên, bạn có thể dễ dàng tìm mua và sử dụng. Tuy nhiên, trước khi dùng bất kỳ liều thuốc nào, bạn cũng nên lưu ý một số điều như sau:

• Chỉ uống đủ liều, không được lạm dụng
• Nên mua các thương hiệu thuốc uy tín, nguồn gốc rõ ràng
• Nên tham khảo ý kiến chuyên môn từ bác sĩ, dược sĩ trước khi dùng

Ngoài ra, tình trạng tai biến có thế xuất hiện do nhiều nguyên nhân tiềm ẩn, nên ngoại trừ việc uống thuốc phòng ngừa, bạn cũng nên chú ý đến sức khỏe bản thân và thực hiện lối sống khoa học.

5. Kết hợp với thói quen sinh hoạt để phòng ngừa đột quỵ tốt hơn

Thay đổi lối sống lành mạnh có thể giúp bạn phục hồi sau đột quỵ nhanh hơn và có thể phòng ngừa đột quỵ tốt hơn.

• Chế độ dinh dưỡng bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất và chất xơ. Hạn chế những thực phẩm tăng cholesterol như thực phẩm chiên, thực phẩm chế biến sẵn hay các loại thức ăn nhanh
• Quản lý cân nặng, không để xảy ra tình trạng béo phì
• Quản lý căng thẳng, nhất là hạn chế tình trạng căng thẳng trong thời gian dài
• Hoạt động thể chất thường xuyên
• Từ bỏ hút thuốc
• Ngủ đủ giấc và tăng cường chất lượng giấc ngủ

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp thông tin các loại thuốc tai biến mạch máu não hữu ích, giúp người bệnh hiểu rõ hơn về phác đồ điều trị của bác sĩ.

Nguồn tham khảo:

1. Stroke Prevention

https://emedicine.medscape.com/article/323662-overview

2. Stroke Drugs

https://www.healthline.com/health/stroke/drugs

3. Stroke Treatments

https://www.healthline.com/health/stroke/treatments

4. How Ginkgo Biloba Affects Memory and Stroke Risk

https://www.verywellmind.com/ginkgo-biloba-memory-and-stroke-risk-2224005

5. Ginkgolides and Neuroprotective Effects

https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007%2F978-3-642-22144-6_146

Thẻ của bài viết: thuốc phòng ngừa tai biến