Hội chứng Raynaud có nguy hiểm không? Làm thế nào để điều trị?

Tham vấn y khoa: Thạc sĩ - Dược sĩ - Giảng viên Lê Thị Mai

Được lấy tên từ một bác sĩ người Pháp mô tả lần đầu tiên năm 1862, hội chứng Raynaud thường xuất hiện ở những vùng có khí hậu lạnh. Đây là bệnh lý không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống.

Bài viết dưới đây sẽ đưa ra những thông tin chi tiết và giúp bạn hiểu rõ hơn về hội chứng Raynaud tím tái đầu chi.

1. Hội chứng Raynaud là gì?

Hội chứng Raynaud là hiện tượng co thắt mạch làm giảm dòng máu nuôi mô cơ quan, thường gặp ở các ngón tay, ít xảy ra ở ngón chân và rất hiếm khi bị ở vùng mũi, tai, hoặc môi. Khi hội chứng Raynaud tê lạnh đầu chi xuất hiện, vùng bị ảnh hưởng chuyển sang màu trắng, sau đó là màu xanh, thường đi kèm với cảm giác tê hay đau… hoặc biến chứng hoại tử (rất hiếm gặp) nếu tình trạng co thắt mạch kéo dài.

Đây là bệnh lý thường gặp khi thời tiết lạnh hoặc các tình huống căng thẳng, dẫn đến việc giảm lưu lượng máu đến cung cấp cho các mô và tế bào.

Hội chứng Raynaud thường được chia thành 2 loại:

• Raynaud nguyên phát: còn gọi là bệnh Raynaud. Đây là loại thường gặp và ít nghiêm trọng hơn.
• Raynaud thứ phát: Dạng này tuy không phổ biến nhưng các biểu hiện thường có xu hướng nặng nề hơn và xảy ra ở nhóm người lớn tuổi.

2. Dấu hiệu nhận biết hội chứng Raynaud

Những dấu hiệu điển hình để nhận biết hội chứng Raynaud có thể kể đến như:

• Ngón tay hoặc ngón chân lạnh
• Màu da thay đổi để phản ứng với thời tiết lạnh hoặc căng thẳng
• Cảm giác tê, như kim châm hoặc đau nhói khi được ủ ấm hoặc giảm bớt căng thẳng

Vùng cơ thể bị Raynaud thường có dấu hiệu chuyển sang màu trắng, sau đó trở thành màu xanh, đi kèm là cảm giác lạnh và tê. Khi được làm ấm, máu được cung cấp trở lại đến cho các mô và tế bào thì khu vực đó có thể chuyển sang màu đỏ, cảm giác đau nhói, ngứa ran hoặc sưng lên.

3. Nguyên nhân nào dẫn đến hội chứng Raynaud?

Tình trạng Raynaud nguyên phát thường gặp và ít nguy hiểm hơn. Hiện tại, vẫn chưa có nghiên cứu khẳng định được nguyên nhân dẫn đến hội chứng Raynaud nguyên phát cũng như cách điều trị hội chứng Raynaud này cụ thể. Thông thường, bệnh lý này sẽ có thể tự hết.

Riêng với Raynaud thứ phát, có khá nhiều nguyên do có thể dẫn đến tình trạng này như:

• Bệnh lý về mô liên kết: Bao gồm xơ cứng bì, Lupus, viêm khớp dạng thấp, hội chứng Sjogren, rất dễ mắc hội chứng Raynaud.
• Các bệnh lý về động mạch, gây rối loạn và ảnh hưởng đến các mạch máu ở bàn tay và bàn chân bị viêm, các động mạch phổi.
• Hội chứng ống cổ tay liên quan đến việc gây áp lực lên dây thần kinh chính trên bàn tay, từ đó dẫn đến tình trạng tê và đau, khiến bàn tay dễ bị lạnh hơn.
• Các hoạt động lặp đi lặp lại, làm tổn thương động mạch ở tay và chân như đánh máy, chơi piano, vận hành búa – khoan thường xuyên…
• Hút thuốc lá có thể làm co các mạch máu, gây ra hội chứng Raynaud.
• Chấn thương ở tay, chân cũng có thể dẫn đến tình trạng này.
• Một số loại thuốc như thuốc giảm đau đầu, thuốc điều trị ung thư, dị ứng, ăn kiêng, thuốc tránh thai và thuốc chẹn beta có thể gây ra hội chứng Raynaud.

4. Ai là người dễ mắc chứng Raynaud?

Một số yếu tố nguy cơ dễ mắc phải hội chứng Raynaud nguyên phát có thể kể tới như:

• Giới tính: Nữ giới dễ mắc phải căn bệnh này hơn nam giới.
• Độ tuổi: Raynaud nguyên phát thường bắt đầu ở độ tuổi từ 15 đến 30.
• Khí hậu: Những người sống ở khu vực có thời tiết lạnh dễ mắc phải tình trạng này.
• Di truyền: Bệnh lý này có thể xảy ra ở các thành viên của cùng một gia đình (cha mẹ, anh chị em ruột, con cái).

Với Raynaud thứ phát, một số đối tượng dễ mắc phải như:

• Người mắc tình trạng xơ cứng bì, lupus.
• Thường xuyên làm các công việc có hành động, lặp đi lặp lại, dễ gây ra chấn thương.
• Tiếp xúc với một số chất như nicotine trong thuốc lá, sử dụng thuốc ảnh hưởng đến mạch máu và tiếp xúc với một số hóa chất, chẳng hạn như vinyl clorua.

5. Hội chứng Raynaud có nguy hiểm không?

Hội chứng Raynaud có biểu hiện lâm sàng giữa các người bệnh không giống nhau. Điều này thay đổi tuỳ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh, tần suất cũng như khoảng thời gian xảy ra các đợt co thắt mạch. Có những khi Raynaud chỉ xuất hiện vài phút, kéo dài đến vài giờ. Tuy nhiên, nếu tình trạng quá lâu, tuần hoàn máu quá thấp diễn ra trong thời gian dài, khu vực bị hội chứng Raynaud có thể bị hoại tử – dù rất hiếm khi xảy ra.

6. Phương pháp chẩn đoán hội chứng Raynaud

Hầu hết, bệnh lý này được chẩn đoán dựa trên tình hình bệnh sử và kết quả xét nghiệm của bệnh nhân. Trước tiên, nếu bác sĩ phán đoán đây là bệnh lý của hội chứng Raynaud, một số câu hỏi liên quan có thể được đề cập tới. Sau khi kiểm tra các ngón tay và ngón chân (vùng bị tác động chủ yếu), nếu nghi ngờ tình trạng này do vấn đề sức khỏe khác gây ra, bệnh nhân có thể được yêu cầu lấy máu để xét nghiệm cho chính xác.

Mục đích của những xét nghiệm này là tìm các tình trạng có liên quan đến bệnh Raynaud thứ phát, thường gặp nhất là bệnh Lupus và viêm khớp dạng thấp.

7. Điều trị hội chứng Raynaud như thế nào?

Việc điều trị hội chứng Raynaud là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các biện pháp điều trị và phòng ngừa mới có thể đạt được kết quả tốt nhất, tránh tình trạng tái phát.

Phương pháp điều trị:

• Dùng thuốc uống tác dụng giảm co thắt mạch máu, cải thiện tuần hoàn ở khu vực bị Raynaud như: Thuốc chẹn kênh canxi, Thuốc ức chế alpha, Thuốc giãn mạch.
• Phẫu thuật cắt các dây thần kinh giao cảm gây ra phản ứng quá mức, giúp giảm tần suất xuất hiện các cơn tê đau.
• Tiêm hóa chất phong bế các dây thần kinh giao cảm.
• Cắt cụt các vùng bị hoại tử, rất hiếm khi được chỉ định.

Phương pháp phòng ngừa:

• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là tay, chân, mặt – các khu vực tiếp xúc trực tiếp với thời tiết lạnh.
• Hạn chế dùng tay chạm trực tiếp vào các đồ dùng đông lạnh.
• Cân nhắc việc sinh sống ở những vùng có thời tiết ấm áp.
• Hạn chế tắm nước lạnh.
• Không hút thuốc lá.
• Không tự ý uống thuốc nếu không có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.

Nguồn tham khảo:

Raynaud disease

https://medlineplus.gov/raynaudsdisease.html

Raynaud disease

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/raynauds-disease/symptoms-causes/syc-20363571

Raynauds

https://www.nhs.uk/conditions/raynauds/

Thẻ của bài viết: Hội chứng Raynaud, Raynaud, Raynaud nguyên phát, Raynaud thứ phát